Μετέφηβοι 16-18 ετών και νεαρούς ενήλικες 18-25 ετών με χρόνια ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
Η διαχείριση των ιδιοπαθών φλεγμονωδών νόσων του εντέρου είναι μια απαιτητική διαδικασία για το εκάστοτε άτομο σε οποιαδήποτε ηλικία. Όμως ως νεαρός ενήλικας, είναι πιθανόν να την θεωρείς μια ιδιαιτέρως απαιτητική και πολύπλοκη διαδικασία.
Αυτή η περίοδο της ζωής αποτελεί από μόνη της μια μεταβατική φάση που περιλαμβάνει σημαντική ψυχοσυναισθηματική ωρίμανση και προσαρμογή στα συνεχώς μεταλλασσόμενα δεδομένα της πραγματικότητας. Αυτα τα στοιχεία μπορεί να περιπλέκονται περαιτέρω με την επιπρόσθετη ανάγκη διαχείρισης των πραγματικών και συναισθηματικών προκλήσεων που επιφέρει η ίδια η νόσος.
Η νεαρή ενήλικη ζωή χαρακτηρίζεται από την αυτονομία του ατόμου παράλληλα με την ικανότητα συναισθηματικής εγγύτητας σε ποικίλες σχέσεις, συντροφικές, φιλικές και ερωτικές. Ταυτόχρονα με την ιδέα της ανεξαρτησίας έρχεται και η ευθύνη της διαχείρισης της υγείας από το άτομο. Σε αυτή την ηλικιακή περίοδο, είναι σύνηθες να έρχεσαι αντιμέτωπος/η για πρώτη φορά με ποικίλες καθημερινές προκλήσεις όπως την εύρεση εργασίας, την σεξουαλικότητα και την διερεύνηση των ανθρώπινων σχέσεων.
Είναι σημαντικό να διαθέτεις δεξιότητες ζωής ώστε να μπορείς να προσαρμοστείς στην καθημερινότητα, να μπορείς με επάρκεια να διαχειρίζεσαι θέματα της καθημερινότητας, τυχόν υποτροπές, την φαρμακοθεραπεία, την επικοινωνία με τον/ην γαστρεντερολόγο ενηλίκων, καθώς και την εργασιακή, την προσωπική και την διαπροσωπική σου ζωή, που επηρεάζονται από στοιχεία της νόσου. Λόγω των ποικίλων αποφάσεων που καλούνται να ληφθούν είναι εύκολο να κατακλυσθείς από τα ερεθίσματα και πιθανόν να νιώσεις μπερδεμένος/η και φοβισμένος/η όταν αποφασίζεις μόνος/η ή όταν βρίσκεσαι σε μη οικεία περιβάλλοντα.
Οι ιδιοπαθείς φλεγμονώδη νόσοι του εντέρου είναι μια κατηγορία νοσημάτων που αποτελούν πρόκληση καθώς εμπεριέχουν και μοναδικά στοιχεία που επηρεάζουν τον νεαρό ενήλικα και καθιστούν την ανεξαρτησία περισσότερο δύσκολη δράση, ειδικά εάν δεν υπάρχει υποστηρικτικό δίκτυο.
Ο στόχος του παρόντος άρθρου είναι να δείξει στους νεαρούς ενήλικες ότι δεν είναι μόνοι, ότι μπορούν να λάβουν ανακούφιση, ότι μπορούν να ελέγχουν την νόσο και να λαμβάνουν απαντήσεις στις ερωτήσεις τους. Επίσης, σκοπός είναι να ενημερωθούν ώστε να ανακαλύψουν την δική τους περαιτέρω αυτόνομη πορεία.
Ατομικό επίπεδο αυτοφροντίδας
– Είναι φυσικό μερικές φορές να νιώθεις:
- Θυμωμένος/η που συνέβει σε εσένα η νόσος
- Απογοητευμένος/η που δεν μπορείς να κάνεις ορισμένα πράγματα που μπορούν οι φίλοι σου ή η οικογένεια σου
- Κουρασμένος/η με άτομα που κάνουν ερωτήσεις ή που νομίζουν ότι γνωρίζουν τί περνάς όταν δεν έχουν ιδέα πως είναι
- Θυμωμένος με άτομα που σου συμπεριφέρονται διαφορετικά επειδή πάσχεις από τη νόσο
- Ντοπιασμένος/η και ταπεινωμένος/η από άτομα που κάνουν αστεία για την πραγματικότητα της νόσου και τα συμπτώματα
- Ενοχλημένος/η που χρειάζεται να λαμβάνεις φαρμακοθεραπεία ή να λαμβάνεις ειδική διατροφή
- Ευσυνείδητος/η που λαμβάνεις τα φάρμακα μπροστά σε άλλους ανθρώπους
- Αβοήθητος/η καθώς ίσως να νιώθεις ότι δεν έχεις τον έλεγχο
- Ντροπιασμένος/η όταν πρέπει να τρέξεις στην τουαλέτα ή να αφήνεις δυσοσμία
- Φοβισμένος/η για τα φάρμακα, τις εξετάσεις και την πιθανότητα χειρουργικής επέμβασης
– Για να επιτύχεις μεγαλύτερο βαθμό ελέγχου προσπάθησε να λαμβάνεις τη φαρμακοθεραπεία σου, να τρώς ισορροπημένα και υγιεινά, να ξεκουράζεσαι, να έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, και να τον επιβραβεύεις για κάθε επιτυχία.
– Ενημερώσου για την νόσο σου.
– Παρακολούθησε πότε λήγει η συνταγή του γιατρού για να την ανανεώσεις.
– Τα συναισθήματα σου είναι πολύτιμα στοιχεία του ψυχικού σου κόσμου. Είναι πολύτιμες οπτικές των βιωμάτων σου που όταν τα αναγνωρίζεις, τα σκέφτεσαι και τα διαχειρίζεσαι χωρίς να σε κατακλύζουν μπορούν να σε βοηθήσουν να αντιδράσεις πιο λειτουργικά σε στρεσογόνα γεγονότα και στις διαπροσωπικές σου σχέσεις. Η απόκτηση της ικανότητας να χρησιμοποιείς το συναίσθημα σου ως σήμα σου επιτρέπει ευρύτερη γνωστική εκτίμηση των γεγονότων. Επίσης, σου επιτρέπει να έχεις τον έλεγχο ποικίλων ψυχικών και σωματικών αντιδράσεων.
– Η εμπειρία της νόσου ως βίωμα είναι μοναδικό για τον καθένα. Ο καθένας αναπαριστά γνωσιακά και συναισθηματικά με τον δικό του τρόπο τη νόσο, δηλαδή αναδύονται διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα. Αυτός ο προσωπικός τρόπος έχει βρεθεί ερευνητικά να επηρεάζει την στρατηγική αντιμετώπισης συνθηκών της ζωής, τον βαθμό προσαρμογής και την ποιότητα ζωής. Η κατανόηση των σκέψεων και συναισθημάτων γύρω από την νόσο, των σκέψεων σχετικά με τους αιτιολογικούς παράγοντες της εμφάνισης της νόσου και της επίδρασης της στη καθημερινότητα φαίνεται να βοηθά στην υιοθέτηση μιας πιο λειτουργικής στάσης προς τη ζωή, στην καλύτερη προσαρμογή και στην καλύτερη ποιότητα ζωής.
– Η στάση του ατόμου προς τη νόσο, οι προσδοκίες,η απόδοση της σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς παράγοντες επηρεάζουν τις ανησυχίες σου σχετικά με τη νόσο και συνεπώς την προσαρμογή σου στη νόσο. Καθώς τα άτομα που πάσχουν διαφέρουν ως προς το κοινωνικό πλαίσιο, την πολιτισμική κληρονομιά, τις αξίες, την οικογενειακή δομή, τις εμπειρίες και την ψυχική οργάνωση είναι σύνηθες να διαφέρουν σχετικά με τον τρόπο που απαντούν στην πρόκληση της ασθένειας.
– Να θυμάσαι ότι ένας αισιόδοξος τρόπος ερμηνείας των στρεσογόνων γεγονότων βοηθάει περισσότερο στην επίλυση προβλημάτων. Αντιθέτως οι άνθρωποι που βλέπουν απαισιόδοξα τα πιεστικά γεγονότα στη ζωή τους σκέφτονται αρνητικά για την έκβαση τους και παραιτούνται από κάθε προσπάθεια επίλυσης τους.
– Μην παραμένεις θεατής στην εξέλιξη της νόσου. Μπορείς να έχεις τον έλεγχο της, αναγνώρισε την προσωπική σου ευθύνη όπως και αναγνώρισε την αξία της κάθε προσπάθειας σου.
– Η εικόνα του εαυτού συχνά πλήγεται κατα την ύπαρξη της νόσου. Μερικές φορές ένα άτομο μπορεί να χάσει την ταυτότητα του στην εργασία και στην οικογένεια. Ένα τέτοιο άτομο τείνει να ταυτίζει τον εαυτό του με την νόσο.
– Το στρες φαίνεται να επηρεάζει την κινητικότητα του εντέρου, πιθανώς την ανοσοποιητική ρύθμιση της φλεγμωνώδους δραστηριότητας στο έντερο και την διαπερατότητα του εντερικού τοιχώματος μέσω του συστήματος-άξονα σύνδεσης εγκεφάλου και εντέρου (brain-gut axis), την κινητοποίηση για αναζήτηση ειδικού και την επικοινωνία μαζί του, την υιοθέτηση συμπεριφορών προστατευτικών της υγείας και τη σωστή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Μάθε πώς διαχειρίζεσαι τα στρεσογόνα ερεθίσματα του εξωτερικού περιβάλλοντος και του εσωτερικού σου κόσμου έως σήμερα και μάθε άλλους ίσως πιο λειτουργικούς τρόπους.
– Ως μέρος της φροντίδας του εαυτού σου, είναι σημαντικό να ρυθμίσεις την συναισθηματική σου υγεία και να αναζητάς υποστήριξη σε στιγμές που η παροχή βοήθειας θα ήταν ωφέλιμη. Να θυμάσαι ότι ο ψυχισμός και το σώμα πάντα αλληλεπιδρούν, οπότε το να ρυθμίζεις το ένα από τα δύο είναι σαν να μην ρυθμίζεις ολικά την κατάσταση σου. Μερικές προτάσεις είναι:
- να λαμβάνεις μέρος σε ένα υποστηρικτικό δίκτυο με άτομα με ιδιοπαθή φλεγμωνώδη νόσο του εντέρου. Σου παρέχει την δυνατότητα να μοιραστείς το βίωμά σου και τα συναισθήματα σου.
- να δημιουργήσεις ένα πλάνο δράσης το οποία θα σε βοηθήσει να ανακουφίσεις τον εαυτό σου σε σχέση με κάποια στοιχεία της πραγματικότητας. Για παράδειγμα θα μπορούσες να μιλήσεις στο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού στην εργασία σου ή στο τμήμα εξυπηρέτησης φοιτητών του πανεπιστημίου σου ώστε να δημιουργηθεί ένα πλάνο δράσης που να εξυπηρετεί τις ανάγκες σου.
- να επισκεφθείς ειδικό ψυχικής υγείας εάν η οικογένεια και οι φίλοι δεν επαρκούν στο να διαχειριστείς μια συναισθηματική δυσκολία ή την νόσο. Αυτή είναι μια κίνηση αυτοφροντίδας και δέσμευσης στην καλή σωματική και ψυχική υγεία και όχι μια κίνηση αδυναμίας. Μπορεί να σε ανακουφίσει και να βοηθήσει να κάνεις μια γνωσιακή και συναισθηματική λεκτική αναπαράσταση της νόσου ώστε να ενδυναμωθείς και να δημιουργήσεις ένα εξατομικευμένο πλάνο δράσης σχετικά με την επιθυμία σου και με την προσαρμογή στην πραγματικότητα.
– Βιώνεις προκλήσεις που πολλοί νεαροί ενήλικες δεν βιώνουν. Αυτό μπορεί να διευρύνει την οπτική σου για την ζωή και να σε κάνει πιο δυνατό και συμπονετικό άτομο.
– Η νόσος δεν καθορίζει ποιός/α είσαι ως άτομο, ως προσωπικότητα. Είναι βοηθητικό να την αποδεχτείς, όμως προσπάθησε να μην αφήσεις να αναλάβει τη ζωή σου.
Διαπροσωπικό / Κοινωνικό επίπεδο
– Η επιλογή του να βγείς έξω περιλαμβάνει την εν μέρει απώλεια του ελέγχου του περιβάλλοντος, ενώ ο φόβος των γαστρεντερολογικών συμπτωμάτων οδηγεί μερικά άτομα στην απομόνωση. Όμως, ένα πλάνο δράσης εκ των προτέρων μπορεί να καταστήσει διαχειρίσιμες τις εκδηλώσεις της νόσου και να σε κάνει όσο κοινωνικό επιθυμείς και να αυξήσει την ποιότητα ζωής σου.
– Νεαροί ενήλικες με ιδιοπαθή φλεγμωνώδη νόσο του εντέρου συχνά νιώθουν ότι η πιο δύσκολη πρόκληση είναι η εύρεση και η διατήρηση μιας ικανοποιητικής ερωτικής σχέσης, καθώς η αρνητική εικόνα εαυτού, η αρνητική εικόνα σώματος, τα σωματικά συμπτώματα, οι τυχόν επιπλοκές και οι παρενέργειες από τη φαρμακοθεραπεία μπορούν να λειτουργήσουν ως εμπόδια. Είναι πιθανό να ντρέπεσαι να αναγνωρίσεις και να εκφράσεις τα θερμά συναισθήματα σου προς τον άλλον και να φοβάσαι να επενδύσεις συναισθηματικά σε μια διαπροσωπική σχέση. Είναι βοηθητικό να μιλήσεις ανοιχτά στο/η σύντροφο σου για τα συναισθήματα σου και για τους πιθανούς περιορισμούς.
– Όταν σκέφτεσαι να γίνεις σεξουαλικά ενεργός/η είναι σημαντικό να σκεφτείς εκ των προτέρον. Η σεξουαλική δραστηριότητα βασίζεται στην εγγύτητα, συνεπώς θα ήταν βοηθητικό να μιλήσεις στον/ην σύντροφο σου για την νόσο. Είναι φυσιολογικό να νιώθεις ανασφαλής σχετικά με την απρόβλεπτη ανάγκη για χρήση της τουαλέτας, τον πιθανό κοιλιακό πόνο, τις πιθανές επιπτώσεις των κορτικοστεροειδών ή τα εξαρτήματα της στομίας. Γι αυτό μια αίσθηση επικοινωνίας και εμπιστοσύνης εντός μιας σχέσης είναι σημαντικά στοιχεία.
– Μην φοβάσε να πείς όχι.
– Γυμνάσου όσο σου υποδεικνύει ο γιατρός σου. Ενημέρωσε τον προπονητή σου για τις ανάγκες σου και επισκέψου το μπάνιο πριν τους αγώνες.
– Γίνε μέλος του συλλόγου ατόμων με χρόνια ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου του νομού σου και παρακολούθησε τις δραστηριότητες του.
– Ενημέρωσε τους φίλους/ες που επιθυμείς για τη νόσο σου.
– Οι φίλοι, οι συνάδελφοι, οι καθηγητές ή οποιοσδήποτε άλλος με τον οποίο έρχεσαι σε επαφή είναι πιθανόν να μην κατανοεί τα νοσήματα του εντέρου όπως και να μην ξέρει πώς να αντιδράσει. Σε τέτοιες στιγμές είναι βοηθητικό να ενημερώσεις τους άλλους για την νόσο. Παρόλο που αυτό ίσως να σου προκαλεί συναισθήματα ντροπής αρχικά, η δημιουργία μιας στρατηγικής δράσης θα μπορούσε να σου δώσει την ανάλογη δύναμη και το κουράγιο. Μερικές στρατηγικές δράσης είναι:
- Είναι δύσκολο να ενημερώσεις τους άλλους εάν εσύ ο ίδιος/α δεν έχεις κατανοήσει τη νόσο. Λάβε πληροφορίες ώστε να μπορέσεις να κατευθύνεις και του άλλους που επιθυμείς.
- Αναγνώρισε ότι κάτι που το βρίσκεις προσβλητικό μπορεί να ο άλλος να έχει διαφορετική οπτική. Είναι φυσικό να θυμώσεις αλλά συχνά τέτοια σχόλια προκύπτουν από αφέλεια και όχι από εχθρότητα.
- Χρησιμοποίησε την ειλικρίνεια όταν μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου. Ο λόγος είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για να επικοινωνήσεις με τους άλλους και να ακουστείς στους άλλους. Με αυτό το τρόπο διαφοροποιείς τη νόσο από κάτι δυσνόητο και σκοτεινό σε μια πλούσια προσωπική εμπειρία.
Εκπαιδευτικό / Γνωσιακό επίπεδο
– Εάν αναρωτιέσαι τί να ακολουθήσεις στην εκπαιδευτική και επαγγελματική σου πορεία κάνε τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού και επαγγελματικής σταδιοδρομίας σε εκπαιδευμένο ψυχολόγο. Θα σου προτείνει τομείς επαγγελμάτων και συγκεκριμένα επαγγέλματα ανάλογα με την προσωπικότητα σου, τα ενδιαφέροντα σου και τις ικανότητες σου μέσω ειδικών ανάλογων αξιολογήσεων, λαμβάνοντας υπόψιν την πραγματικότητα της νόσου που καλείσαι να αντιμετωπίσεις και να προσαρμόσεις στο κάθε επάγγελμα και στο κάθε εργασιακό χώρο. Μια έγκαιρη αξιολόγηση μπορεί να σε καθοδηγήσει και να μειώσει τις ανησυχίες σου.
– Μην σχεδιάσεις τους στόχους σου και τις επαγγελματικές σου φιλοδοξίες αποκλειστικά γύρω από την ύπαρξη της νόσου. Όμως, είναι απαραίτητο να συμφιλιώσεις τις απαιτήσεις της νόσου κατα την πορεία της με τις επαγγελματικές επιλογές σου, ώστε να επιτύχεις μια επιτυχημένη μετάβαση στο εργασιακό περιβάλλον. Τα περισσότερα άτομα με χρόνιο νόσημα μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές και να χρησιμοποιήσουν το εκπαιδευτικό δυναμικό τους με τους δικούς τους ρυθμούς, ακόμα και εάν χρειαστεί υποστήριξη.
– Σε περίπτωση που είσαι φοιτητής σε άλλη πόλη και αλλάξεις γαστρεντερολόγο ενημέρωσε τον για το ιατρικό ιστορικό σου και εγκαθίδρυσε μία σχέση εμπιστοσύνης μαζί του.
– Οι περιόδοι των εξεταστικών στην σχολή είναι πιθανόν να είναι ένα στρεσογόνο ερέθισμα για όλους τους φοιτητές. Για εσένα μπορεί να είναι ένα στρεσογόνο ερέθισμα που να συσχετισθεί με μία υποτροπή της νόσου. Προσπάθησε να μάθεις τί σε χαλαρώνει, π.χ. μία βόλτα, η χαλάρωση μέσω διαλογισμού, οι βαθιές αναπνοές.
– Μερικές φορές το στρες των εξετάσεων, το γεγονός ότι μένεις μακριά από την οικογένεια σου, η απομόνωση που ίσως να νιώθεις σε περίοδο υποτροπής, είναι βάρη που καλείσαι να χειριστείς μόνος σου, παρόλη την υποστήριξη της οικογένειας και των φίλων. Εάν θεωρείς ότι αρχίζεις να νιώθεις αγχωμένος, πιεσμένος ή θλιμμένος αναζήτησε να μιλήσεις με ένα ειδικό ψυχολόγο. Είναι καλύτερο να μιλήσεις σε κάποιον ειδικό όταν αρχίσεις να έχεις δυσκολίες στη ζωή σου παρά να περιμένεις να εξελιχθεί το πρόβλημα σε κάτι σοβαρό. Ο ψυχολόγος μπορεί να σε ανακουφίσει, να σε βοηθήσει να χειριστείς διλήμματα, να λάβεις αποφάσεις για τη ζωή σου, να διαχειρίζεσαι τις διαπροσωπικές σου σχέσεις και να ανακαλύψεις την ταυτότητα σου.
Ιατρικό επίπεδο
– Ο γονιός είναι σημαντικό να παρακινεί τον μετέφηβο να μιλήσει στον γιατρό ο ίδιος ακόμα και αν ο γιατρός κοιτάει τον γονέα. Ο γονιός μπορεί να φύγει από την αίθουσα προς το τέλος της συνάντησης ώστε να βοηθηθεί ο έφηβος να αποκτήσει την αίσθηση της ανεξαρτησίας.
– Ξεκίνησε να μπαίνεις μόνος σου στα περισσότερα ραντεβού με τον γιατρό και με τον πέρασμα του καιρού σε ολα.
– Κάλεσε στο τηλέφωνο ο ίδιος τον γαστρεντερολόγο σου.
– Δημιούργησε μία κάρτα με τα προσωπικά σου στοιχεία που να αναγράφει και την νόσο σου για να την έχεις μαζί σου σε περίπτωση που συμβεί ο,τιδήποτε ενώ είσαι εν κινήσει.
– Συζήτησε την συσχέτιση του καπνίσματος και της χρήσης αλκοοόλ με την νόσο και την φαρμακευτική αγωγή με τον γαστρεντερολόγο. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι το κάπνισμα είναι καλό να αποφεύγεται και λόγω της ύπαρξης της νόσου.
– Συζήτησε την συσχέτιση της νόσου και της φαρμακευτικής σου αγωγής με την γονιμότητα και την εγκυμοσύνη με τον γαστρεντερολόγο που σε παρακολουθεί.
– Μην ξεχνάς να παρακολουθείς τις απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις.
– Ενημερώσου τί μπορείς να κάνεις μόνο σου σε περίπτωση υποτροπής.
– Όταν πια μεγαλώνεις καλείσαι να επισκέπτεσαι τον γαστρεντερολόγο των ενηλίκων. Το μεταβατικό αυτό στάδιο δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά μια διαδικασία πρακτική και ψυχολογική. Συχνά είναι δύσκολο καθώς έχεις δεθεί με τον θεράποντα γιατρό σου και ο αποχωρισμός είναι δύσκολος, καθώς μπορεί να αναδυθούν συναισθήματα εγκατάλειψης. Η πρώτη διαφοροποίηση βασίζεται κυρίως στις προσδοκίες των γιατρών προς τον ασθενή. Στον παιδογαστρεντερολόγο οι γονείς παρακολουθούν κάθε επίσκεψη και εκείνοι παρέχουν τις περισσότερες πληροφορίες για το ιστορικό. Όταν όμως ο νεαρός ενήλικας φτάνει τα 18 τότε καλείται ο ίδιος να φέρνει το ιστορικό του, να κρατάει σημειώσεις για τις συστάσεις του γιατρού και να τις τηρεί. Αυτό είναι συχνά πρόκληση για τον νέο. Πολύ συχνά στην κλινική πράξη βλέπουμε το μοντέλο της παιδικής σχέσης να συνεχίζεται σε μια οικογένεια με παιδί με χρόνια νόσο. Γι αυτό είναι σημαντικό ο γονιός να προετοιμάζει τον έφηβο από τα 16. Η μετάβαση μπορεί να γίνει μια ευέλικτη διαδικασία που να λάβει τέλος κατα τη διάρκεια των σπουδών ή μετά το πέρας τους.
– Εκτός από την χρονολογική ηλικία για μια επιτυχημένη μετάβαση παίζουν ρόλο τα ακόλουθα: η γνώση της νόσου από τον ασθενή, η κατανόηση της φαρμακοθεραπείας, η συμμόρφωση με την φαρμακευτική αγωγή, η γνώση της σημαντικότητας της κατάλληλης διατροφής, η επαρκής ανάπτυξη της επικοινωνιακής δεξιότητας, η αυτοφροντίδα, η αυτόνομη διαχείρηση και λήψη αποφάσεων από τον ασθενή, η ωριμότητα, η ιατρική κατάσταση και η συναισθηματική ετοιμότητα των γονέων ή των ατόμων φροντίδας. Συνήθως οι νεαροί ενήλικες καταφέρνουν να προσαρμοστούν σε αυτή την αλλαγή.
– Θα δείς ότι ο γιατρός θα περιμένει από εσένα τον/ην ίδιο/α να λαμβάνεις αποφάσεις για τον εαυτό σου, να λαμβάνει την φαρμακοθεραπεία χωρίς υπενθύμιση από άλλους, και να κανονίζει τα ραντεβού μόνος/η.
– Σε συνθήκη όπου έχει λάβει χώρα χειρουργική επέμβαση ειλεοστομίας ή κολοστομίας είναι πιθανόν να υπάρχει αρχικά μια φυσιολογική αίσθηση απώλειας και αλλαγής. Ειδικά σε μια περίοδο ζωής που αναζητάται η ανεξαρτησία είναι ένα γεγονός που μπορεί να παλινδρομήσει στην εξάρτηση. Παράλληλα, υπάρχουν περαιτέρω ανησυχίες σχετικά με την εγγύτητα της σεξουαλικής επαφής, το επίπεδο της ενέργειας, την ερωτική επιθυμία, την ικανότητα για τη σεξουαλική πράξη, την πιθανή παραγωγή ανεπιθύμητων οσμών, την αίσθηση ότι το άτομο είναι βάρος στους άλλους, την ελκυστικότητα και τα συναισθήματα γύρω από την εικόνα του εαυτού. Αναγνώρισε αίσθηση αλλαγής στη ζωή σου και τις ανησυχίες σου. Μερικές φορές σε τέτοιες στιγμές είναι βοηθητικό να αναζητήσεις ενημέρωση και ανακούφιση από έναν ειδικό εκτός της οικογενείας, η οποία είναι φυσικό να έχει πληγεί ψυχικά και η ίδια.
(Η συγγραφή των παραπάνω έγινε από την Κλινική Ψυχολόγο (MSc) κα Άννα Φαρδή)
