ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΗΣΗ ΧΩΡΙΣ ΚΟΛΟΝΟΣΚΟΠΙΟ
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι συχνή αιτία θανάτου στο δυτικό κόσμο. Υπάρχει βεβαιότητα ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των πολυπόδων και του καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να μειώσουν τη θνητότητα της νόσου. Η κολονοσκόπηση θεωρείται η καλλίτερη εξέταση για προληπτικό έλεγχο του παχέος εντέρου. Η εξέταση όμως είναι δυσάρεστη, μερικές φορές επώδυνη και έχει ένα ελάχιστο κίνδυνο επιπλοκών. Συνεπώς, πολλοί ασθενείς αρνούνται να υποβληθούν στην ενδοσκόπηση και γι’ αυτό το λόγο γίνεται προσπάθεια να βρεθούν νέες τεχνικές, που θα έχουν σκοπό τη βελτίωση της συμμόρφωσης των ασθενών στα προγράμματα πρόληψης καρκίνου παχέος εντέρου. Η ασύρματη ενδοσκοπική κάψουλα παχέος εντέρου και η εικονική κολονοσκόπηση θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου βελτιώνοντας έτσι την συμμόρφωση των ασθενών στα προγράμματα πρόληψης.
Εικονική κολονοσκόπηση
Η αξονική τομογραφία είναι μια μη επεμβατική και χωρίς πόνο εξέταση η οποία χρησιμοποιεί ειδικό εξοπλισμό ακτινών X για να παράγει πολλαπλές εικόνες από τα εσωτερικά όργανα και έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για να συνδέσει μαζί τις εικόνες από την περιοχή του σώματος η οποία εξετάζεται. Η εικονική κολονοσκόπηση χρησιμοποιεί την τεχνολογία της αξονικής τομογραφίας για να αναπαράγει την εικόνα του παχέος εντέρου η οποία μέχρι τώρα φαινόταν με την ενδοσκόπηση μόνο. Στην εικονική κολονοσκόπηση ο ηλεκτρονικός υπολογιστής αναπαράγει ένα λεπτομερές τρισδιάστατο μοντέλο του εσωτερικού της κοιλιάς και της πυέλου, το οποίο ο ακτινολόγος χρησιμοποιεί για να δει το παχύ έντερο με έναν τρόπο σαν να ταξιδεύει εικονικά σε αυτό. Ο ασθενής ο οποίος θα υποβληθεί στην εξέταση αυτή θα πρέπει να γνωρίζει ότι την παραμονή της εξέτασης θα πρέπει να λάβει ειδική δίαιτα και καθαρτικά για τον καθαρισμό του π. εντέρου. Επίσης κατά τη διάρκεια της εξέτασης ένας ευλύγιστος καθετήρας θα εισαχθεί στο ορθό, ώστε μέσω αυτού να περάσει αέρας στο π.εντερο. Για να είναι επιτυχής η εξέταση, το παχύ έντερο πρέπει να είναι γεμάτο αέρα (φουσκωμένο). Για αυτόν το λόγο οι ασθενείς μπορεί να έχουν αίσθημα πληρότητας, ίσως και πόνου. Η διάρκεια της εξέτασης είναι 15-20 λεπτά.
Τα πλεονεκτήματα της εικονικής κολονοσκόπησης είναι ότι
α) είναι ελάχιστα επεμβατική εξέταση με μικρότερη πιθανότητα διάτρησης του εντέρου σε σχέση με την ενδοσκόπηση,
β) είναι ίσως καλύτερα ανεκτή από τον ασθενή χωρίς να χρειάζεται καταστολή και
γ) μπορεί να απεικονίσει ολόκληρο το παχύ έντερο ακόμη και στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατό να γίνει με την ενδοσκόπηση.
Τα μειονεκτήματα είναι ότι
α) μπορεί να μη διαγνώσει μικρούς πολύποδες (μικρότερους από 5 χιλ.),
β) είναι καθαρά διαγνωστική εξέταση και επομένως εάν βρεθούν πολύποδες θα πρέπει να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά,
γ) ο ασθενής δέχεται σχετικά μεγάλη δόση ακτινοβολίας και
δ) γίνεται σε λίγα διαγνωστικά κέντρα.
Ασύρματη ενδοσκοπική κάψουλα παχέος εντέρου
Η κάψουλα του παχέος εντέρου σχεδιάστηκε ειδικά για τον έλεγχο του παχέος εντέρου. Έχει μέγεθος 11 x 32 χιλ. και έχει δύο κάμερες με αυτόματο φωτισμό, οι οποίες επιτρέπουν τη λήψη εικόνων βίντεο από τα άκρα της κάψουλας. Ο συνολικός χρόνος καταγραφής είναι περίπου 10 ώρες. Το σύστημα της κάψουλας περιλαμβάνει ειδικούς αισθητήρες (ηλεκτρόδια), οι οποίοι επικολλούνται στην κοιλιακή χώρα του ασθενή και ένα καταγραφέα στοιχείων, ο οποίος τοποθετείται σε μία ειδική θέση (σαν τσέπη) ενός γιλέκουζώνης, το οποίο φοράει ο ασθενής κατά την διάρκεια της εξέτασης και είναι συνδεδεμένος με τους αισθητήρες. Ο καταγραφέας στοιχείων αποθηκεύει τα στοιχεία που στέλνει η κάψουλα κατά τη διάρκεια των 10 ωρών της εξέτασης. Μετά το τέλος της εξέτασης τα καταγεγραμμένα στοιχεία προβάλλονται μέσω ειδικού προγράμματος στον ηλεκτρονικό υπολογιστή με τη μορφή εικόνων – video και εξετάζονται από τον ειδικό ιατρό.
Ο ασθενής, αφού καταπιεί την κάψουλα, μπορεί να κινείται ελεύθερα κατά τη διάρκεια των 10 ωρών της εξέτασης. Η κάψουλα αποβάλλεται φυσιολογικά, χωρίς ο ασθενής να το αντιληφθεί.
Ο καλός καθαρισμός του παχέος εντέρου είναι απαραίτητος για τη διαγνωστική επιτυχία της εξέτασης. Ο ιατρός δίνει οδηγίες για την προετοιμασία του παχέος εντέρου, οι οποίες περιλαμβάνουν ειδική δίαιτα και καθαρτικά, τα οποία πρέπει να λάβει ο ασθενής την παραμονή της εξέτασης.
Οι επιπλοκές της εξέτασης είναι πολύ σπάνιες και αφορούν κυρίως την κατακράτηση της κάψουλας σε περιοχή του εντέρου όπου υπάρχει στένωση.
Στα μειονεκτήματα της εξέτασης περιλαμβάνονται η αδυναμία λήψης βιοψιών ή αφαίρεσης πολυπόδων. Επιπλέον, εάν ο καθαρισμός του εντέρου δεν είναι επαρκής, δεν υπάρχει δυνατότητα βελτίωση της εικόνας.
Υπάρχουν μελέτες οι οποίες δημοσιεύθηκαν πρόσφατα και δείχνουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα όσον αφορά τη χρησιμοποίηση της κάψουλας για τη διάγνωση πολυπόδων και καρκίνο παχέος εντέρου. Παρόλα αυτά η ευαισθησία της κάψουλας για την ανίχνευση όλων των πιθανών βλαβών του παχέος εντέρου ανεξαρτήτως μεγέθους είναι χαμηλότερη της κολονοσκόπησης.
Συμπερασματικά, η εικονική κολονοσκόπηση και η ασύρματη κάψουλα παχέος εντέρου είναι εξετάσεις οι οποίες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την κολονοσκόπηση στην παρούσα χρονική στιγμή. Θα μπορούσαν όμως να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο του παχέος εντέρου σε επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών και πάντα σε συνεννόηση με τον ειδικό ιατρό.
(Πηγή: Περιοδικό «Ευεξία & Διατροφή του ΕΛ.Ι.ΓΑΣΤ., Τεύχος 32, Ιούλιος Αύγουστος 2008)