Ο,ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΦΝΕ …
Οι Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου, είναι παθήσεις που έχουν επιπτώσεις συχνά στους νέους και έτσι δεν είναι παράξενο που πολύ ασθενείς με ΙΦΝΕ (γυναίκες και άνδρες) έχουν ανησυχίες για τη γονιμότητα και την εγκυμοσύνη. Πέρυσι, μια έρευνα σε γυναίκες που πάσχουν από ΙΦΝΕ διαπίστωσε ότι οι βασικές ανησυχίες των γυναικών ήταν ότι η πίεση της εγκυμοσύνης και της μητρότητας μπορεί να προκαλέσει έξαρση της νόσου ή να επιδεινωθεί στην εγκυμοσύνη ή τους μήνες μετά τον τοκετό και ότι μπορεί να έχουν δυσκολίες στη φροντίδα του μωρό επειδή είναι άρρωστες. Επιπλέον, και οι γυναίκες και οι άντρες που πάσχουν από ΙΦΝΕ ανησυχούν ότι τα παιδιά τους μπορεί να κληρονομήσουν την πάθηση. Αυτό το άρθρο έχει ως στόχο να καλυφθούν τα κορυφαία 10 ερωτήματα που θέτουν οι ασθενείς στους γιατρούς τους.
- Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος του μωρού μου να κληρονομήσει την ΙΦΝΕ;
Η γενετική παίζει ρόλο στις ΙΦΝΕ, αλλά αυτός ο ρόλος είναι σύνθετος και δεν έχει κατανοηθεί πλήρως. Παιδιά από γονείς με ΙΦΝΕ διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ν’αναπτύξουν μία από τις ασθένειες: για τους περισσότερους πάσχοντες αυτός ο κίνδυνος είναι λιγότερο από 10%. Γενικά, ο κίνδυνος είναι λιγότερος εάν ο γονέας πάσχει από Ελκώδη κολίτιδα και υψηλότερος εάν ο γονέας πάσχει από νόσο του Crohn, αλλά όχι περισσότερο από 10% στις περισσότερες οικογένειες. Στις Εβραϊκές οικογένειες και εκείνες με πάσχοντες συγγενείς, ο κίνδυνος μπορεί να είναι υψηλότερος και εάν και οι δύο γονείς έχουν ΙΦΝΕ ο κίνδυνος του επιρροής στο παιδί είναι περίπου 35%. Επομένως για τους περισσότερους ανθρώπους με ΙΦΝΕ, η πιθανότητα ν’ αποκτήσουν ένα παιδί που δεν θα αναπτύξει ποτέ ΙΦΝΕ είναι μεγαλύτερη από 90%. Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι τα παιδιά των οποίων οι μητέρα καπνίζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πολύ πιο πιθανό να αναπτύξουν ΙΦΝΕ.
- Είναι πιθανό η γονιμότητά μου να επηρεαστεί από την ΙΦΝΕ μου;
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η στειρότητα δεν είναι ασυνήθιστη στο γενικό πληθυσμό, επηρεάζοντας περίπου το 8% των ζευγαριών. Για την πλειοψηφία των ανθρώπων με ΙΦΝΕ, δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να έχουν πρόβλημα με τη γονιμότητά τους σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό. Υπάρχει ένα μικρό ποσοστό ενδείξεων ότι οι γυναίκες με τη νόσο του Crohn μπορούν να είναι λιγότερο γόνιμες όταν η νόσος είναι ενεργή, αλλά και ότι αυτό δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Υπάρχει επίσης μια υπόνοια ότι οι άνθρωποι με Ελκώδη Κολίτιδα που έχουν υποβληθεί στη χειρουργική επέμβαση pouch μπορεί να έχουν μερικές δυσκολίες στη σύλληψη. Παρόλα αυτά τα νέα είναι καλά και οι περισσότεροι άνθρωποι με ΙΦΝΕ μπορούν να προσδοκούν μία φυσιολογική πιθανότητα επιτυχούς σύλληψης.
- Μπορεί η γονιμότητά μου να επηρεαστεί από τη θεραπεία της ΙΦΝΕ μου;
Οι άνδρες που παίρνουν η σουλφασαλαζίνη δοκιμάζουν μια αντιστρέψιμη μείωση της ποσότητας του σπέρματός τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους (αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αξιόπιστο αρσενικό αντισυλληπτικό!). Δεν υπάρχει καμία πειστική απόδειξη ότι οποιαδήποτε από τα άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των ΙΦΝΕ έχουν οποιαδήποτε επίδραση στη γονιμότητα. Είναι πάρα πολύ σημαντικό οι άνδρες ή οι γυναίκες που παίρνουν μεθοτρεξάτη, ή την έπαιρναν κατά τους τελευταίους τρεις έως 12 μήνες, να μην προσπαθήσουν να συλλάβουν, δεδομένου ότι αυτό το φάρμακο είναι εξαιρετικά επιβλαβές στο αγέννητο μωρό. Πριν ξεκινήσετε τις προσπάθειες για ένα μωρό, είναι σημαντικό να είστε όσο το δυνατόν σε καλύτερη φόρμα και συνιστάται η λήψη φολικού οξέως από τις γυναίκες με ΙΦΝΕ που σκέφτονται την ξεκινήσουν μια οικογένεια.
- Θα έχω ένα υγιές μωρό;
Πιθανώς. Πάλι, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η αποβολή είναι σύνηθες γεγονός και ότι ένα μικρό ποσοστό μωρών που γεννιούνται από οποιαδήποτε υγιή γυναίκα έχουν πρόβλημα (σύμφυτη ανωμαλία). Στις γυναίκες με ΙΦΝΕ, υπάρχει ένας ελαφρά αυξημένος κίνδυνος αποβολής και της πρόωρης γέννησης ενός μικρότερου από το μέσο όρο μωρού. Αυτοί οι κίνδυνοι φαίνονται να είναι κυρίως στις γυναίκες με νόσο του Crohn και συνδέονται με την ύπαρξη ενεργούς ΙΦΝΕ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η έξαρση των ΙΦΝΕ στην εγκυμοσύνη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αποβολής και γέννησης πρόωρου ή μικρού μωρού. Έχει υπάρξει πρόσφατα αντιπαράθεση για το εάν οι γυναίκες με Ελκώδη Κολίτιδα να έχουν ένα ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο να κάνουν ένα μωρό με μια σύμφυτη ανωμαλία, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι οι γυναίκες με ΙΦΝΕ είναι πιθανότερο να έχουν θνησιγένεια ή προβλήματα με τα νεογνά τους.
- Είναι πιθανό να υπάρξουν περιπλοκές στην εγκυμοσύνη;
Περιπλοκές της εγκυμοσύνης όπως η υψηλή πίεση και ο διαβήτης δεν είναι πιο κοινές στους ανθρώπους με ΙΦΝΕ απ’ ότι σε άλλες γυναίκες της ίδιας ηλικίας. Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι συνήθως φυσιολογικά και η πλειοψηφία των γυναικών βιώνει μια φυσιολογική γέννα. Η Καισαρική τομή πολύ σπάνια προτείνεται εξαιτίας των ΙΦΝΕ. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΙΦΝΕ μπορούν να περιμένουν κανονική γονιμότητα. Τα παιδιά των γονέων με ΙΦΝΕ έχουν έναν αυξανόμενο κίνδυνο ν’ αναπτύξουν μία πάθηση, αλλά στις περισσότερες οικογένειες αυτό δεν είναι περισσότερο από 10%. Η πλειοψηφία των γυναικών με ΙΦΝΕ μπορούν να αναμένουν μια κανονική έκβαση της εγκυμοσύνης και ενός υγιούς μωρού. Η εγκυμοσύνη είναι πιθανό να οδηγήσει σε μία επιδείνωση των ΙΦΝΕ και μπορεί πράγματι να έχει μερικά οφέλη. Το σημαντικότερο πράγμα είναι να προσπαθήσει η εγκυμονούσα να παραμείνει καλά σε όλη την εγκυμοσύνη.
- Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η ΙΦΝΕ μου θα έχει έξαρση ή θα χειροτερέψει;
Έχει παρατηρηθεί ότι η πορεία των ΙΦΝΕ είναι αμετάβλητη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και για τους τρεις μήνες μετά. Η πιθανότητα μιας υποτροπής στις ΙΦΝΕ είναι η ίδια όπως σε οποιοδήποτε άλλο διάστημα. Εάν εμφανιστεί υποτροπή, είναι πιο πιθανό να γίνει τους πρώτους τρεις μήνες. Το μορφή της ασθένειας είναι αμετάβλητη από την εγκυμοσύνη. Η συμβουλή που δίνεται είναι να προσπαθήσετε να συλλάβετε σε περίοδο ύφεσης, διότι εάν αυτό συμβεί οι περισσότερες γυναίκες θα παραμείνουν σε ύφεση καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν η σύλληψη γίνει όταν η ασθένεια είναι ενεργή, υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα να παραμείνει ενεργή σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, πράγμα που δεν είναι το καλύτερο για τη μητέρα ή το μωρό. Πρόσφατα, έχουν υπάρξει κάποιες ενδιαφέρουσες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι μετά τη γέννηση ενός μωρού, γυναίκες με ΙΦΝΕ και ειδικότερα με Ελκώδη Κολίτιδα έχουν λιγότερες εξάρσεις από τον αναμενόμενο αριθμό τους, και έτσι πιθανότατα η εγκυμοσύνη έχει μια θετική επίδραση στη μηχανισμό των ασθενειών.
- Εάν η ΙΦΝΕ μου υποτροπιάσει, τι θα γίνει;
Γνωρίζουμε ότι είναι κακό για το αγέννητο μωρό αν η μητέρα έχει ενεργό ΙΦΝΕ κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έτσι είναι σημαντικό να ερευνηθούν και να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα της ενεργούς ΙΦΝΕ σε μια εγκυμονούσα. Η σιγμοειδοσκόπηση και η κολονοσκόπηση έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλείς στην εγκυμοσύνη, αλλά οι γιατροί προβούν σε αυτές μόνο εάν είναι πραγματικά απαραίτητο και ενώ θα αποφύγουν τις ακτίνες X εκτός εάν είναι εξαιρετικά απαραίτητες για κάποιον που είναι σοβαρά άρρωστος. Εάν οι ΙΦΝΕ είναι ενεργές στην εγκυμοσύνη, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν διότι υπάρχουν αποδείξεις ότι ο κίνδυνος μιας μητέρας που υφίσταται την ενεργό ασθένεια είναι πιο μεγάλος για το αγέννητο παιδί από ότι οι περισσότερες από τις θεραπείες που χρησιμοποιούνται.
- Είναι ασφαλές να συνεχίσω να παίρνω φάρμακα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Καμία γυναίκα δεν θέλει να παίρνει φάρμακα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Είναι εντούτοις, σημαντικό να τονίσουμε ότι τα στοιχεία από μελέτες δείχνουν ότι ο ελαφρώς αυξημένος κίνδυνος για ένα πρόωρο τοκετό οφείλεται στ’ ότι οι ΙΦΝΕ είναι ενεργές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και όχι σε κάποια επίδραση των φαρμάκων. Το σημαντικότερο πράγμα είναι να είστε όσο το δυνατό καλύτερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας. Εάν είναι δυνατόν, πριν προγραμματίσετε μια εγκυμοσύνη, πρέπει να συζητήσετε τη φαρμακευτική αγωγή σας με τον γαστρεντερολόγο σας για να υπάρχει ένα πλάνο πριν από τη σύλληψη και να μην οδηγηθείτε σε ξαφνική διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής αφού συλλάβετε. Με αυτόν τον τρόπο θα είστε σε θέση να αντισταθμίσετε τα οφέλη και τους κινδύνους της διακοπής ή της συνέχισης της αγωγής. Επίσης, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην εγκυμοσύνη και μερικές γυναίκες με νόσο Crohn που έχουν δυσκολία στο να πάρουν βάρος μπορεί να χρειαστούν συμπληρώματα διατροφής, τα οποία είναι ασφαλή. Τα 5-ASA φάρμακα, συμπεριλαμβανομένου της σουλφασαλαζίνης είναι ασφαλή. Οι περισσότεροι γαστρεντερολόγοι συμβουλεύουν τη λήψη αυτών των φαρμάκων πριν και μετά την σύλληψη και τη λήψη φολλικού οξέως. Είναι ασφαλές να ληφθούν αυτά τα φάρμακα από το στόμα ή να χρησιμοποιηθούν υπόθετα.
Τα στεροειδή (πρεδνιζολόνη) που χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν τις υποτροπές είναι επίσης ασφαλή, εάν απαιτείται επειδή δεν είστε καλά. Η χρήση άλλων φαρμάκων στην εγκυμοσύνη είναι πιο αμφισβητούμενη, αλλά είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της χρήσης των φαρμάκων και του στόχου του να είναι καλά ο ασθενής. Για μερικούς ασθενείς με ΙΦΝΕ, που ήταν αδιάθετοι στο παρελθόν και είναι καλά και σταθεροί με την αζαθειοπρίνη ή 6-μερκαπτοπουρίνη, μπορεί να είναι λογικό να συνεχιστούν αυτές οι θεραπείες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μετά από συζήτηση με το γιατρό. Παρά τη θεωρητική ανησυχία για αυτά τα φάρμακα, υπάρχουν πολλές ασθενείς που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνέχισαν την αγωγή και πολύ λίγα στοιχεία υπάρχουν για προβλήματα.
Εκτός από τη μεθοτρεξάτη και τη μυκοφαινολική μοφετίλη, και τα δύο επικίνδυνα στην εγκυμοσύνη, τα περισσότερα άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι πιθανό να είναι ασφαλή εάν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν με στόχο να διαητρήσουν τη μητέρα και το αγέννητο παιδί όσο το δυνατόν πιο υγιείς.
- Θα μπορώ να φροντίσω το παιδί μου;
Είναι απίθανο η κατάσταση της υγείας σας από την άποψη της ΙΦΝΕ σας θα αλλάξει μετά από την εγκυμοσύνη σε σχέση με το πώς ήταν πριν. Η φροντίδα ενός μωρού είναι κουραστική και απαιτητική για καθένα και μπορεί να εμπεριέχει πρόσθετες προκλήσεις για κάποιον με ΙΦΝΕ. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτείτε προσεκτικά πριν προχωρήσετε σε μια εγκυμοσύνη, αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους με ΙΦΝΕ η απάντηση στο ερώτημα είναι «ναι θα είστε σε θέση να φροντίσετε το μωρό σας όπως οποιοσδήποτε άλλος γονέας».
- Θα μπορέσω να θηλάσω;
Πάλι, πιθανότατα θα μπορέσετε εάν αυτό είναι που θέλετε να κάνετε. Ο θηλασμός είναι εξαιρετικά ευεργετικός για το μωρό σας και μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο να αναπτύξουν ΙΦΝΕ. Είναι σίγουρα ασφαλές να θηλάσετε ταυτόχρονα παίρνοντας 5-ASA (Asacol, Pentasa, Salofalk κ.λ.π.), σουλφασαλαζίνη και κορτιζόνη. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να καθιστούν επιζήμιο το θηλασμό παίρνοντας αζαθειοπρίνη, 6-μερκαπτοπουρίνη και anti-tnf αλλά είναι επισφαλές να θηλάσετε παίρνοντας πολλά άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να διαχειριστούν τις ΙΦΝΕ και είναι καλύτερο να γίνει μια πλήρης συζήτηση για αυτό με το γαστρεντερολόγο σας προτού το μωρό να γεννηθεί.
(Πηγή: Περιοδικό NACC NEWS, Τεύχη 54 και 55, Summer – Autumn 2008, ISSN 0969-935X, Συγγραφέας: η Elspeth Alstead, Γαστρεντερολόγος στο Whipps Cross University Hospital, Μετάφραση/Απόδοση κειμένου: Ευαγγελία Λιουλιούκου και Αλεξάνδρα Γκλιάτη)
