Η Ευρωπαϊκή Ημέρα για τα Δικαιώματα των Ασθενών τιμάται φέτος σε ένα πρωτόγνωρο υγειονομικό και κοινωνικό πλαίσιο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η πανδημία COVID-19 αναδεικνύει με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη σημασία και τη σπουδαιότητα της προστασίας και της προαγωγής της υγείας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ως ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα της Ελλάδας και στην εθνική νομοθεσία, καθώς και σε σύμφωνα και συμβάσεις Διεθνών Οργανισμών και στη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τόσο τα κράτη και τα συστήματα υγείας, όσο και οι πολίτες, οφείλουμε να γίνουμε σοφότεροι από τα διδάγματα της υγειονομικής κρίσης των τελευταίων εβδομάδων και τις κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις της. Με γνώμονα πάντοτε την προστασία του υπέρτατου αγαθού της υγείας, η Ένωση Ασθενών Ελλάδας καλεί όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς εταίρους να ενσκήψουν στα παρακάτω ζητήματα:
- Ισότιμη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για ζητήματα υγείας. Η υιοθέτηση ενός μοντέλου που εστιάζει στη γνώση και την ατομική ευθύνη του πολίτη βρέθηκε στο επίκεντρο της κατά κοινή ομολογία επιτυχημένης εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντίστοιχα, σε συλλογικό επίπεδο η Πολιτεία οφείλει πλέον να αποδώσει στους εκπροσώπους των ασθενών το θεσμικό και ισότιμο ρόλο που τους αναλογεί στη χάραξη, υλοποίηση και αξιολόγηση των πολιτικών υγείας.
- Ενθάρρυνση της ανάπτυξης κοινωνικών συμμαχιών για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στην υγεία, καθώς η εμπειρία της πανδημίας ανέδειξε ότι τα μέτρα που απολαμβάνουν ευρείας κοινωνικής εμπιστοσύνης και αποδοχής εφαρμόζονται αποτελεσματικότερα ακόμη και όταν είναι επώδυνα.
- Μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη θεραπεία και τη νοσηλεία στη δημόσια υγεία, την πρόληψη και την πρωτοβάθμια φροντίδα. Πρόκειται για έναν εξέχοντα στρατηγικό προσανατολισμό που έχει ήδη εξαγγελθεί και από την παρούσα κυβέρνηση, με σκοπό τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, την ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή και σε αυτή την περίπτωση είναι η προσήλωση στην επιστημονική τεκμηρίωση και η ανάπτυξη κοινωνικών ερεισμάτων.
- Διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα του συστήματος υγείας με σκοπό την άρση των οικονομικών, κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, διαμέσου της εφαρμογής βιώσιμων πολιτικών που εγγυόνται ένα λειτουργικό και αποδοτικό σύστημα, με γνώμονα το όφελος των πολιτών της χώρας και ιδιαίτερα των ευάλωτων πληθυσμών, όπως οι ανασφάλιστοι και άποροι πολίτες.
- Ανάπτυξη αξιόπιστων εργαλείων και διαδικασιών αξιολόγησης του συστήματος υγείας, της επίδοσης, των λειτουργών και των υπηρεσιών του, ως ένας μηχανισμός αιχμής για την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση των παθογενειών και την εγκαθίδρυση κουλτούρας λογοδοσίας.
- Προάσπιση στην πράξη των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών με την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων όπως η ανεξάρτητη, πλήρης και ουσιαστική λειτουργία της επιτροπής και των γραφείων δικαιωμάτων ληπτών υπηρεσιών υγείας σε κάθε νοσηλευτικό ίδρυμα και υγειονομική μονάδα.
- Αξιοποίηση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των ληπτών υπηρεσιών υγείας, όπως ορθά συνέβη στο πλαίσιο της εθνικής απόκρισης στην πανδημία, με την άυλη συνταγογράφηση, τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενούς ή τη διάθεση φαρμάκων υψηλού κόστους.
- Διακρατική συνεργασία των συστημάτων υγείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τη μεταλαμπάδευση επιστημονικής γνώσης, τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών, αναφορικά με την διαχείριση, τη διάρθρωση, την παροχή υπηρεσιών και την αξιολόγηση της επίδοσης των συστημάτων υγείας.
Έννοιες και αρχές όπως το δικαίωμα στη φροντίδα υγείας και στη θεραπεία, η αξιοπρεπής μεταχείριση, η ισότιμη πρόσβαση χωρίς δυσμενείς διακρίσεις, η πληροφόρηση με τρόπο κατανοητό για κάθε ασθενή, η διασφάλιση της συγκατάθεσης, η εμπιστευτικότητα και το ιατρικό απόρρητο αποτελούν διαχρονικές, αλλά και πάντοτε επίκαιρες προκλήσεις που βρίσκονται στον πυρήνα του κράτους δικαίου και των ατομικών δικαιωμάτων. Χρέος όλων μας αποτελεί η προάσπιση και η προαγωγή τους.
